Nhiều người vẫn nghĩ rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người lớn tuổi nhưng thực chất hiện nay, các bác sĩ đã đưa ra lời cảnh báo bệnh đột quỵ ở người trẻ đang có nguy cơ tăng nhanh. Các bạn có biết những yếu tố nguy cơ khiến người trẻ tuổi bị đột quỵ không?
Những yếu tố nguy cơ khiến người trẻ tuổi bị đột quỵ
Ngày nay, 20% – 30% người trẻ ở trong độ tuổi từ 25 – 40 tuổi có nguy cơ bị đột quỵ. Điều này chứng tỏ cảnh báo đột quỵ ở người trẻ tuổi là hoàn toàn không sai.
Theo giáo sư Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Phòng chống đột quỵ Miền Bắc, Chủ nhiệm Bộ môn Thần kinh Viện nghiên cứu Y Dược Lâm Sàng 108, đột quỵ thường xảy ra bất ngờ khiến bệnh nhân có thể bị ngã trong nhà tắm, ngoài đường, lúc làm việc, dự tiệc, thậm chí đang chơi thể thao… Bệnh xảy ra ở bất cứ ai – người già, người trẻ; thành thị đến nông thôn; doanh nhân, nhân viên văn phòng hay nông dân…
Thống kê của Tổ chức đột quỵ thế giới mới đây cho thấy, cứ 6 người thì có một người có nguy cơ bị đột quỵ. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ, 50% trong số đó tử vong. Đáng lưu ý, tỷ lệ đột quỵ ở những người trẻ và trung niên đang gia tăng mạnh mẽ và chiếm khoảng một phần ba tổng số các trường hợp đột quỵ. Theo thống kê tại các bệnh viện, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi tăng trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.
Yếu tố nguy cơ khiến người trẻ tuổi bị đột quỵ
Nếu ở người lớn tuổi, yếu tố nguy cơ dẫn tới đột quỵ chủ yếu là do sự lão hóa của thân thể cùng xơ vữa động mạch làm cho huyết mạch dày và cứng dần lên, lòng mạch hẹp lại, giảm lưu lượng máu tuần hoàn lên não thì ở người trẻ tuổi, các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ chủ yếu liên quan đến lối sống hiện đại và bệnh mãn tính đã thúc đẩy liên tục và khởi phát quá trình diễn tiến thành đột quỵ ngày càng gần hơn. Theo giáo sư Nguyễn Văn Thông, căn nguyên cơ bản dẫn đến đột quỵ gồm:
Mất ngủ: Trước đây, mất ngủ thường gặp ở người trên độ tuổi 60 nhưng hiện nay lượng bệnh nhân dưới 40 tuổi ngày càng nhiều dưới áp lực của công việc, kinh tế, gia đình… Mất ngủ kéo dài trên một tháng với tần suất ba lần một tuần trở thành mãn tính, rất khó điều trị và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thông qua bệnh lý cơ thể như tăng huyết áp, béo phì, rối loạn mỡ máu, xơ vữa mạch máu…đây đều là yếu tố nguy cơ cao gây đột quỵ. Theo các nhà khoa học thuộc Đại học Y khoa Icahn (Mỹ), những người ngủ ít hơn 5 giờ mỗi đêm có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người ngủ đủ (7-8 giờ) đến 83%.
Căng thẳng, stress thường xuyên: Đây được xem là hậu quả tất yếu từ cuộc sống hiện đại và là yếu tố ngày càng được nhấn mạnh về việc thúc đẩy nhiều tình trạng bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là đột quỵ. Mới đây, một nghiên cứu đăng trên Tạp chí y khoa The Lancet (Anh) cho thấy, áp lực nhiều, làm việc trên 55 giờ mỗi tuần tăng 1/3 nguy cơ đột quỵ.
Lối sống ít vận động, lạm dụng bia rượu, thuốc lá, chất kích thích: Cuốn theo công việc, cuộc sống và các mối bận tâm khác là lý do khiến nhiều người trẻ bỏ quên vận động. Mới đây, tạp chí Đột quỵ của Hiệp Hội Tim mạch Mỹ công bố, những người không vận động thì nguy cơ đột quỵ tăng 20% so với những người vận động ít nhất 4 lần một tuần. Bên cạnh đó, những ảnh hưởng tiêu cực từ lối sống như lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích làm tăng huyết áp, biến chứng thần kinh trung ương, tạo tiền đề xơ vữa động mạch dễ gây thiếu máu cục bộ khiến đột quỵ. Đáng lưu ý, tình trạng xơ vữa mạch sẽ xuất hiện rất sớm trước các tác động liên tục từ lối sống.
Hội chứng chuyển hóa, bệnh mãn tính có xu hướng trẻ hóa: Theo một nghiên cứu, tỷ lệ bệnh nhân mắc Hội chứng chuyển hóa bị đột quỵ là 62%. Nguy cơ này sẽ tăng gấp nhiều lần nếu có sự tác động cộng hưởng từ các tình trạng bệnh lý như béo phì làm tăng đề kháng insulin, tiểu đường Type 2 và tăng huyết áp… làm thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các mảng xơ vữa trong động mạch gây thiếu máu não cục bộ. Đáng lưu ý, những căn bệnh như tăng huyết áp, béo phì, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, xơ vữa động mạch… đang có xu hướng trẻ hóa bởi tác động tiêu cực từ lối sống, dinh dưỡng mất cân bằng ở người trẻ.
Tâm lý chủ quan, cho rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người cao tuổi: Tuổi trẻ thường được xem là giai đoạn sung sức, ít bệnh tật nhất. Điều này dễ dẫn đến tâm lý chủ quan, không dự phòng, tầm soát sớm và có thể bỏ qua các triệu chứng của đột quỵ để cấp cứu kịp thời. Trong khi đó, người trẻ dù ở độ tuổi 20, 30 hoàn toàn không “miễn nhiễm” với đột quỵ bởi thực tế căn bệnh này không chừa một ai. Theo thống kê tại các bệnh viện, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.
>> Xem thêm về cách điều trị tai biến tại nhà: Điều trị tai biến
Phòng ngừa đột quỵ ở người trẻ tuổi
Đột quỵ là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm, có nguy cơ tử vong xếp hạng thứ 3 toàn cầu trong những bệnh về tim mạch. Đột quỵ ở người trẻ tuổi còn là nguồn gốc dẫn tới tử vong và các di chứng kéo dài trong suốt quãng đời còn lại của họ.
Dấu hiệu nhận biết dễ nhất cho người bị đột quỵ là tình trạng rối loạn xúc cảm, nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ, ù tai, suy giảm trí nhớ… Điều này có thể gây ra nhiều khó khăn cho người bệnh trong sinh hoạt và làm việc.
Để phòng ngừa bệnh đột quỵ ở người trẻ tuổi, mỗi người nên thực hiện những điều sau đây:
– Kiểm soát các yếu tố nguy cơ: như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, thừa cân, béo phì… bằng cách kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ; không bỏ qua các dấu hiệu sớm của đột quỵ, đồng thời kiểm soát tình trạng mất ngủ, đau nửa đầu.
– Chủ động thay đổi lối sống: với kế hoạch làm việc hợp lý, tránh mất ngủ, căng thẳng, stress; nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý (hạn chế chất béo, ngọt, muối; ăn nhiều rau, củ, trái cây), vận động thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, đạp xe… 30 – 60 phút mỗi ngày, 4 – 5 lần/tuần); hạn chế bia rượu, không hút thuốc lá…để bảo vệ và nâng cao sức khỏe hô hấp, tim mạch và sức khỏe toàn thân để hạn chế tối đa nguy cơ đột quỵ xảy ra.
>> Có thể bạn quan tâm: Khắc phục biến chứng rối loạn ngôn ngữ do tai biến mạch máu não
