An cung ngưu hoàng hoàn có an toàn?

Nhắc đến An cung ngưu hoàng hoàn, thì gần như ai cũng biết nó dùng cho người bị tai biến, đột quỵ, bởi nó quá nổi tiếng và lâu đời, lại truyền miệng trong dân gian từ xa xưa. Thậm chí, từ xưa đến nay, trong những gia đình khá giả, luôn cất trữ một vài viên An cung ngưu hoàng hoàn như “bảo vật” phòng khi có người bị tai biến thì cho dùng ngay. Nếu không có người bị tai biến đột quỵ, lại sắp hết hạn, thì lôi ra uống, coi như phòng ngừa. Chẳng biết hư thực tác dụng thế nào, nhưng dân gian lưu truyền, hễ ai bị tai biến thì nhét một viên vào miệng. Thậm chí, việc sở hữu một vài viên An cung ngưu hoàng hoàn trong tủ, như thể món trang sức, khoe khoang sự giàu có, sang chảnh.

Theo tiến sĩ Nguyễn Thế Lương (người Việt, hiện là giảng viên dành dược liệu, Đại học Nông nghiệp Nam Kinh – Trung Quốc), An cung ngưu hoàng hoàn là bài thuốc quý thuộc sở hữu của Đồng Nhân Đường. Đồng Nhân Đường là một nhà thuốc lớn, có một chuỗi ở khắp Trung Quốc, mà trụ sở chính ở Bắc Kinh. Bài thuốc này, từ xưa xưa, nó là biểu tượng của nền đông y Trung Quốc. Thành phần chính của nó thì gần như ai cũng biết, gồm sỏi mật bò, sừng tê giác, xạ hương… còn lại là các thành phần khác có thể thay đổi theo từng thời kỳ.

Cũng theo tiến sĩ Nguyễn Thế Lương bài thuốc An cung ngưu hoàng hoàn là độc quyền của Đồng Nhân Đường, không chuyển giao cho bất kỳ một hãng dược, nhà thuốc nào khác và cũng không bán ra ngoài, cho nên, An cung ngưu hoàng hoàn mà mọi người mua bán trên mạng, hầu như không phải thuốc chính hãng. Đó có thể là người mua xách tay từ Trung Quốc về, thuốc giả, nhái, hoặc là An cung ngưu không phải Đồng Nhân Đường.

Điều đáng nói, An cung ngưu hoàng hoàn khó có thể nguyên bản như bài thuốc cổ phương bởi vướng quy định pháp luật quốc tế về bảo vệ động vật hoang dã, không thể đủ nguồn nguyên liệu.

Thành phần chính làm nên thương hiệu của An cung ngưu hoàng hoàn là sỏi mật bò, tức là những viên sỏi trong mật của con bò bị bệnh, bò điên. Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu này giờ đây rất đắt, có lúc lên giá đến cả tỷ đồng mỗi kg, lại rất hiếm, không thể có đủ để sản xuất thường xuyên quy mô lớn, dù gom sỏi mật bò toàn thế giới. Do đó, từ nhiều năm nay, Đồng Nhân Đường đã thay thế sỏi mật bò tự nhiên bằng sỏi mật bò nhân tạo. Có hai cách tạo ra sỏi mật bò, đó là can thiệp vào cơ thể bò để mật con bò tạo ra sỏi như sản xuất ngọc trai, cách thứ 2 là tổng hợp các chất có trong sỏi mật con bò bằng hóa học. Cả hai cách này, đều giúp hạ giá thành sản xuất, đảm bảo nguồn cung nguyên liệu dồi dào, nhưng chắc chắn hiệu quả không còn như xưa, chưa kể dùng hóa chất nhiều lợi bất cập hại.

Tê giác ngày một hiếm, nhiều nơi đã tuyệt chủng, việc săn bắt tê giác lấy sừng là tội phạm nghiêm trọng, nên cũng không lấy đâu ra sừng tê giác để bào chế An cung ngưu hoàng hoàn theo công thức xưa nữa. Các nhãn hiệu trôi nổi, xách tay thường thay thế sừng tê bằng sừng trâu, hoặc tổng hợp nhân tạo.

Ngay cả xạ hương cũng đã sử dụng loại tổng hợp. Đặc biệt, để tăng hiệu quả, nhiều loại An cung ngưu hoàng hoàn đã bổ sung các thành phần như chu sa (hùng hoàng, thần sa, thủy ngân tự nhiên) là một loại hóa chất cực độc khai thác ở mỏ, chỉ dùng trong những trường hợp đặc biệt, cấp cứu trong đông y cổ xưa.

Cũng theo tiến sĩ Nguyễn Thế Lương, người Việt thường hiểu sai cách dùng An cung ngưu hoàng hoàn dùng để chữa các bệnh tai biến, đột quỵ. Thực tế, nó có tác dụng tốt nhất, hiệu quả nhất trong việc hạ sốt cho người đang sốt cao có nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, không phải trường hợp đột quỵ nào cũng dùng được An cung ngưu hoàng hoàn.

Đột quỵ có hai thể chính và khác nhau hoàn toàn, là đột quỵ do thiếu máu cục bộ não, chiếm khoảng 80-90%, xảy ra khi mạch máu não bị tắc bởi cục máu đông, hoặc xơ vữa động mạch dẫn đến tắc mạch, máu không đủ nuôi não. Thể nữa là đột quỵ do vỡ mạch máu não, chiếm 10-20%. An cung ngưu hoàng hoàn chỉ có tác dụng với thể đột quỵ do nhồi máu não. Vỡ mạch máu não thì tuyệt đối không được dùng An cung ngưu hoàng hoàn. Trong khi đó, khi chưa chụp chiếu, không thể biết được người đột quỵ đang bị thể gì, nên không thể uống bữa bãi được. Nhiều trường hợp, máu chảy ồ ạt, xuất huyết nặng, dẫn đến hôn mê do cho sử dụng viên An cung ngưu hoàng hoàn. Không những thể, cơ thể còn nhiễm độc thủy ngân. Ngoài ra, những trường hợp tai biến thể thoát chứng, chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người dương hư, thể hàn, suy giảm chức năng thận, gan… cũng không dùng được An cung ngưu hoàng hoàn.

An cung ngưu hoàng hoàn và An cung trúc hoàn, loại nào an toàn lại rẻ?

Trong khi, chúng ta khó có thể mua được An cung ngưu hoàng hoàn chính hãng, chưa kể có thể mua phải hàng kém chất lượng, sẽ có quá nhiều tác dụng phụ, nguy cơ, thì tại Việt Nam, từ 500 năm qua, đã có một phương thuốc của dòng họ Nguyễn Quý, phòng và hỗ trợ điều trị đột quỵ, tai biến mạch máu não cực kỳ hiệu quả, an toàn. Bài thuốc cổ truyền này có tên là An cung trúc hoàn, của các thái y thời nhà Lê.

An cung trúc hoàn chỉ tương đồng với An cung ngưu hoàng hoàn duy nhất một dược chất, đó là sỏi mật bò. Điều đáng nói, vì sản lượng không cao, sản xuất quy mô không lớn, nên sử dụng sỏi mật bò tự nhiên. Đây cũng là nguyên liệu đắt đỏ nhất trong bài thuốc. Các thành phần khác như trúc hoàng, ô rô núi, địa long… đều là thành phần Nam dược tự nhiên, cực kỳ an toàn cho người sử dụng. An cung trúc hoàn có thể sử dụng lâu dài, cả phòng ngừa lẫn hỗ trợ trong quá trình điều trị.

Một câu hỏi, mà bệnh nhân thường đặt ra, là An cung trúc hoàn có đắt hơn các loại An cung ngưu hoàng hoàn xách tay, khi tới 1,5 triệu đồng/lọ?

Một số người so sánh và nói An cung trúc hoàn đắt, là vì so sánh với một số sản phẩm cũng có tên An Cung, chứ không phải An cung ngưu hoàng hoàn. Thị trường có vô số loại sản phẩm có hai chữ An Cung, nhưng vô thiên lủng nơi xuất xứ, từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Triều Tiên, Việt Nam, từ xách tay đến chính hãng… với giá khá rẻ, 200-300 ngàn đồng/viên. Tuy nhiên, An cung ngưu hoàng hoàn mới là phương thuốc cổ truyền từ xa xưa. Và, thuốc này thì không hề rẻ, có giá thấp nhất 2,5 triệu đồng/viên.

Nhiều người có điều kiện, khi bị tai biến, mỗi ngày uống một viên thuốc 2,5-3 triệu đồng, mỗi tháng tốn kém gần 100 triệu đồng. Sử dụng hỗ trợ điều trị theo cách này, người nghèo không theo được.

Những sản phẩm khác, tên tương tự, xuất xứ không rõ nguồn gốc, giá 300-500 ngàn đồng/viên, mỗi ngày uống 1-2 viên, thì mỗi tháng cũng mất cả chục triệu đồng. Trong các sản phẩm này, không bao giờ có nguyên liệu là ngưu hoàng, tức sỏi mật bò.

Trong khi đó, mỗi lọ cao An cung trúc hoàn của Trung tâm phát triển y học cổ truyền Việt Thanh có giá 1,5 triệu đồng, nếu dùng trong hỗ trợ phòng ngừa, sử dụng được tới 20 ngày và nếu hỗ trợ điều trị khi đã xảy ra tai biến, đột quỵ, thì dùng được trong 7-10 ngày, mỗi tháng tốn 4,5 đến 6 triệu đồng. So sánh như vậy, để thấy rằng An cung trúc hoàn mới thực sự là sản phẩm không chỉ rõ nguồn gốc, an toàn, hiệu quả, mà lại rẻ nhất trong các sản phẩm hỗ trợ phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tai biến. Tìm hiểu các sản phẩm này, duy nhất chỉ có An cung ngưu hoàng hoàn của Đồng Nhân Đường và An cung trúc hoàn là có ngưu hoàng, sỏi mật bò mà thôi. Tuy nhiên, sản phẩm vẫn là hàng xách tay, không được nhập khẩu chính hãng. An cung trúc hoàn sử dụng ngưu hoàng tự nhiên đã được kiểm nghiệm, định tính khi đăng ký với Bộ y tế, chứ không phải ngưu hoàng nhân tạo.

Trước đây, An cung trúc hoàn có giá 2 triệu đồng/lọ, từ khi Công ty cổ phần dược thảo Fansipan hỗ trợ Trung tâm phát triển y học cổ truyền Việt Thanh, cùng lương y Nguyễn Quý Thanh, sản xuất sản phẩm bằng dây chuyền chiết xuất hiện đại, sản xuất quy mô lớn, đăng ký dưới dạng thực phẩm bảo vệ sức khỏe, nên giá thành giảm xuống còn 1,5 triệu đồng/lọ, giúp bệnh nhân dễ tiếp cận hơn.

Dương Phong