Thời tiết nắng nóng kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, dễ ốm, đặc biệt những người có bệnh mạn tính, tiền sử huyết áp cao… nếu vận động ngoài trời nắng nóng rất dễ bị đột quỵ. Đột quỵ do nắng nóng là bệnh nguy hiểm, có thể dẫn tới tử vong. Tuy nhiên đây là căn bệnh có thể phòng ngừa và phát hiện sớm.
Phòng tai biến mạch máu não khi thời tiết nắng nóng
Mục Lục
Theo tài liệu thống kê y học gần đây cho thấy, khi bước vào mùa hè, số người bị tai biến mạch máu não tăng nhanh, số ca bị nặng cũng nhiều hơn. Đó là do nắng nóng làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não.
Những lầm tưởng
Tai biến mạch máu não là căn bệnh gây tử vong cao nếu không biết xử trí cấp cứu đúng dễ bị di chứng liệt nhẹ tới nặng. Nhiều người lầm tưởng nghĩ tai biến mạch máu não chỉ hay gặp vào mùa lạnh, tuy nhiên trên thực tế mùa nắng nóng cũng dễ bị tai biến. Do thời tiết mùa hè thay đổi thất thường, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm cao. Trong những ngày nắng nóng, độ ẩm không khí cao gây nên cảm giác mệt mỏi cũng như việc mất nước qua hơi thở, mồ hôi cũng có thể gây rối loạn về đông cầm máu và gây tai biến nhất là ở người trung niên, cao tuổi do sự lão hóa của các cơ quan trong cơ thể nên sự thích ứng với môi trường không được nhanh như tuổi thanh niên.
Mặt khác, để chống lại sự tăng nhiệt độ của cơ thể trước nhiệt độ của môi trường (hoặc sự tăng nhiệt do tập thể dục, chơi các môn thể thao), cơ thể điều tiết sự thích ứng nhiệt độ bằng cách tăng sự bài tiết mồ hôi để hạ nhiệt cơ thể. Sự ra mồ hôi dẫn tới cơ thể mất nước và muối, đồng nghĩa sẽ dẫn tới giảm khối lượng tuần hoàn trong cơ thể. Nếu sự bù nước, muối không được kịp thời rất dễ gây ra hiện tượng tụt huyết áp, thiếu máu não, tai biến mạch não thoáng qua.
Đối với trường hợp đã từng có tiền sử bị bệnh xơ vữa mạch máu, tăng mỡ máu khi mất nhiều nước, giảm khối lượng tuần hoàn sẽ gây ra hiện tượng cô đặc máu, sự lưu thông máu sẽ khó khăn rất dễ hình thành huyết khối làm tắc lòng mạch máu não gây tai biến mạch máu não.
Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Tất cả các nguyên nhân gián tiếp hay trực tiếp làm giảm một phần hay hoàn toàn khả năng cung cấp máu tới một phần hay toàn bộ não bộ đều có thể gây ra bệnh lý tai biến mạch máu não.
Xơ vữa mạch máu gây hẹp lòng mạch máu, huyết khối gây bít tắc lòng mạch: tăng mỡ máu, đái tháo đường, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim…
Các yếu tố khác làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não ở người cao tuổi vào mùa hè là: ngại uống nước, tiểu đêm, tiểu nhiều lần gây hạ huyết áp tư thế khi dậy đột ngột trên giường (nam giới do bệnh lý tuyến tiền liệt, nữ do bệnh suy yếu cơ bàng quang,…).
Thoái hóa đốt sống cổ gây chèn ép 2 động mạch đốt sống cổ cung cấp máu cho não. Ngoài ra, đối với người bị căng thẳng thần kinh, mất ngủ cũng dễ bị tai biến mạch máu não.
>> Đọc thêm: Điều trị tai biến nhẹ
Xử trí ban đầu tai biến mạch máu não
Luôn luôn phải nghĩ đến tai biến mạch não trước tất cả các trường hợp có triệu chứng thiếu sót thần kinh xuất hiện đột ngột hoặc cấp tính. Các biểu hiện gợi ý là: rối loạn ý thức, co giật cục bộ, thiếu sót vận động hoặc giảm cảm giác (liệt, rối loạn cảm giác 1/2 người, liệt mặt); Rối loạn lời nói (nói khó, thất ngôn); Rối loạn thị giác (mù, bán manh); Liệt dây thần kinh sọ. Tính chất đột ngột hoặc cấp tính có thể là ngay lập tức hoặc trong vòng nhiều phút đến vài giờ. Một số trường hợp tai biến mạch não có thể xuất hiện tương đối âm thầm kín đáo làm khó nhận biết trên lâm sàng.
Khi có biểu hiện trên cần xử trí đúng bằng cách: Người nhà nên nới lỏng quần áo và để người bệnh nằm trên mặt phẳng, giúp bệnh nhân có tư thế nằm nghiêng an toàn (gối đầu cao khoảng 30 độ và ở tư thế nằm nghiêng để tránh nguy cơ bị sặc do các chất tiết ra từ miệng). Cần phải thông khí cho bệnh nhân để tránh những cơn co giật. Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn, uống gì khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ và không tự ý cho bệnh nhân uống bất kỳ một loại thuốc nào. Nếu bệnh nhân khó thở hoặc có biểu hiện ngừng thở thì người nhà hoặc người chứng kiến cần thực hiện hô hấp nhân tạo bằng miệng để tránh trường hợp bệnh nhân ngừng thở. Giúp bệnh nhân thở đều, thở sâu hơn và chậm hơn để họ bình tĩnh trở lại và máu cũng như ôxy có thể lưu thông lên não nhanh hơn.
Sau khi sơ cứu, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời, tránh đưa bệnh nhân đi xa vì thời gian di chuyển kéo dài càng làm cho tình trạng bệnh sẽ nặng hơn và nguy cơ tử vong cao hơn.
Cách phòng bệnh tai biến mạch máu não khi thời tiết nắng nóng
Vào mùa hè, khi nhiệt độ ngoài trời cao, người cao tuổi nên hạn chế ra ngoài trời vào những lúc nắng gắt. Với người có bệnh tim mạch, dùng máy điều hòa nên nhớ chỉ khống chế nhiệt độ ở khoảng 27 độ C và chênh lệch trong và ngoài phòng tốt nhất không nên được vượt quá 7 độ C.
Cần phải chú ý thường xuyên bổ sung nước, để đề phòng máu tăng đặc dẫn tới hình thành huyết khối (cục máu đông), tập thói quen khi không khát cũng phải uống đủ nước. Có thể uống nước ép trái cây, rau quả mỗi ngày. Sáng sớm sau khi ngủ dậy hãy uống một cốc nước, mỗi ngày, nên bổ sung từ 1,5- 2lít nước cho cơ thể. Nếu phải tập luyện nên uống 1 cốc nước trước khi tập và cứ sau 20 phút vận đông mạnh nên bổ sung nước 1 lần.
Mùa hè nên mặc quần áo nhẹ, rộng màu sáng, đội mũ rộng vàng và đeo kính. Khi ra ngoài cần bôi kem chống nắng có chỉ số chống nắng từ 30 SPF trở lên.
Hủy bỏ các hoạt động ngoài trời nếu nắng nóng, chỉ nên ra ngoài vào sáng sớm và buổi chiều muộn.
Mùa nóng, mọi người thường muốn uống rượu, bia cho mát, nhưng điều này hoàn toàn sai lầm. Khi nắng nóng càng nên hạn chế rượu bia hoặc cà phê bởi các chất cồn và caffein sẽ làm bạn bị mất nước nhiều hơn, làm bạn dễ bị đột quỵ do nắng nóng hơn.
Kiểm soát lượng nước tiểu của bạn khi thời tiết nắng nóng. Nếu nước tiểu bỗng nhiên sẫm màu hơn bình thường, chứng tỏ bạn đang bị thiếu nước. Hãy bổ sung ngay nước cho cơ thể.
Theo các chuyên gia, những người có nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não như người cao tuổi, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu (mỡ máu cao), xơ vữa động mạch, người hút thuốc lá,,, nên áp dụng sớm những biện pháp phòng ngừa, Ngoài thay đổi lối sống như bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, năng tập thể dục, cần kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường huyết, đặc biệt là ngăn ngừa sự hình thành cực máu đông.
Trong mùa hè nếu người cao tuổi đột nhiên cảm thấy đau đầu, váng đầu, tê nửa người, ngáp vặt liên tục… đây có thể là triệu chứng báo trước khả năng phát sinh tai biến mạch máu não phải đề cao cảnh giác, đi khám bác sĩ ngay
